Vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika: die keer bij Zazu in het Kruger Park 

Het is nog maar een uurtje geleden dat je aan de perfect uitgedoste stewardess van Turkish Airlines, met ogen zo diep als de Indische oceaan, een laatste refill van je wit wijntje vroeg, terwijl de laatste scène van Once Upon a Time in Hollywood je door het negende en laatste vlieguur vanuit Istanbul zonder spierpijn en verveling sleepte. Bij het verlaten van de luchthaven in Johannesburg, verraden de zweetdruppels op je voorhoofd twee dingen: een zengende hitte en een onrustig, zelfs gespannen sfeer. Twee uur en enkele Uberritjes later, kan je er echt niet meer om heen: in Zuid-Afrika is de kloof tussen arm en rijk, blank en zwart of local en toerist nog steeds een realiteit.

Een vakantie in Zuid-Afrika voelt als rijke, intellectuele, welstellende, blanke jongeman (hallo, aangenaam!) in het begin vooral erg onwennig. Het idee dat de laatste week van je verlof in het Kruger Park gewijd wordt aan het bijdragen aan de Zuid-Afrikaanse maatschappij als vrijwilliger, zorgt wel voor de nodige gemoedsrust. Vakantie combineren met vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika wordt wat mij betreft de nieuwste reistrend voor 2020.

Waarom eens niet je vakantie combineren met vrijwilligerswerk?

Na een weekje zintuigen overbelasten – het Kruger Park binnenstebuiten pleuren in eagle-eye-modus op zoek naar wildlife –  ben je klaar om de handen uit die veel te warme mouwen te steken. De luxe maaltijden en felroze zonsondergangen heb je intussen achter de kiezen. De goesting om je met een stel overactieve kinderen tussen de uitwerpselen van gehandicapte stokstaartjes te begeven, bereikt een hoogtepunt. Oprecht, je kijkt daar naar uit.

In je bagage zitten stevige laarzen en kleren die op zoek zijn naar een tweede leven. Naast het voederen van exotische dieren, hoort kooien kuisen, poep scheppen, spelletjes verzinnen of lesgeven ook tot je dagelijks takenpakket als vrijwilliger. Heerlijk.

Tijdens het vrijwilligerswerk, kom je snel in contact met locals en plaatselijke gewoontes. De stempel van doorsnee toerist (of: wandelende portefeuille), glijdt stilletjesaan van je voorhoofd. Bovenal leef je een week die er helemaal anders uit ziet dan bij je thuis onder de veilige kerktoren. Of voerde jij in België misschien al eens een diepgaand gesprek met Zazu de Hornbill – je weet wel, die gekke vogel uit de Lion King – om vijf uur in de ochtend, samen hopend op de eerste regen van het jaar? 

Vergeet de platgelopen backpack route van Zuid-Azië, ga een jaar lang wilde dieren verzorgen in Afrika!

Ik deel mijn rondavel – dat is een ronde Afrikaanse hut en niet meer dan dat – met Hlulani. Hij is een sportieve jongen uit Tzaneen (Dorpje in het noorden van Zuid-Afrika) die vol naïeve dromen op de dorpel van het volwassen leven staat. Zijn ouders hebben voldoende centen om hem een week mee te laten draaien op mijn vrijwilligersproject als schoolstage. Hij veert elke dag om half vijf uit bed om naar school te wandelen en vraagt zich oprecht af wat ik, als atheïst zijnde, in godsnaam zou doen moest onheil mijn levenspad kruisen. Hlulani lust geen rode bonen en leert me enkele woordjes Tsonga. A swi ri swi kahle ku hlangana wena, Hlulani – hij beloofde me dat hij zou meelezen.

Binnensmonds glimlachend denk ik terug aan die keer dat ik in de Australische Outback op een verlaten campground pool-boy mocht spelen. De charme en aantrekking van werken tijdens een gap year in het buitenland of vrijwilligerswerk doen, ligt hem in de ervaring. Het gaat niet over de taakjes die je moet doen, maar over met wie je die knullige jobjes moet uitvoeren. De meest hechte banden worden gesmeed bij het samen pijn, ellende en leed delen. De onvergetelijke ervaring zit hem in het luisteren naar grappige accenten, de nieuwe culturen die je leert kennen of de babbels die je voert als je compleet uitgeput in je bed ligt. Dat lukt nu eenmaal niet zo goed in een safari-jeep gevuld met praatgrage Nederlanders van gevorderde leeftijd of tussen een groepje Fransen die zelfs niet lachen met “Bonjour, je suis un pain” bij wijze van introductie.

De banden die je smeedt met je collega’s of andere vrijwilligers zorgen voor een hartje vol goeds. Het is eens iets anders en dat doet al eens deugd. Insert melige quote over comfort zones en travel purposes. Of niet, en vertrek gewoon zelf om te begrijpen wat ik bedoel.

Het ideale vrijwilligers project kiezen 

Ik had het geluk dat het enthousiaste team van Kilroy mij vroeg om samen met CheckOutSam een tweetal weekjes mee te draaien op een vrijwilligersproject in het Kruger Park in Zuid-Afrika. Ik zou zelf nooit spontaan gedacht hebben aan vrijwilligerswerk, wat ik eigenlijk niet goed begrijp. Waarom zou niet iedereen een beetje vrijwilligerswerk doen tijdens zijn jaarlijkse vakantie? 

Kilroy biedt een ruime waaier van projecten aan. Je kan kiezen voor verzorging van dieren, opvoeden en lesgeven aan kinderen of een combinatie hiervan. Of misschien wil je meedraaien met een team van onderzoekers om dieren die met uitsterven bedreigd zijn te beschermen? Of in de buitenwijkjes van de grote stad door de taal van straatvoetbal kinderen dingen bijleren? Of is een week lang enkel tussen big cats leven of in een kinderhospitaal aan de slag gaan meer jouw cup of tea? Dit zijn slechts enkele van de vele projecten die Kilroy organiseert, en dan spreken we nog maar enkel over het vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika. Om maar te zeggen dat je niet snel “ik vind mijn ding niet” als argument kan bovenhalen om het niet te doen .

Waarom je reis boeken bij Kilroy?

Kilroy richt zich op avontuurlijke jongvolwassenen met zin voor avontuur en smaak naar meer. Ze hebben daarbovenop, veruit de mooiste website van alle travel agencies. Ik geloof echt in de meerwaarde om je reis via Kilroy te boeken. Je krijgt een persoonlijk contact dat je wildste plannen in detail mee opvolgt, ze kunnen op maat je traject aanpassen en zijn supervlot bereikbaar voor als je te ver off-the-beaten track zou verdwalen.

Voor je vrijwilligersreis naar Zuid-Afrika, regelen ze behalve je vluchten, ook enkele dagen in de grote stad. In Kaapstad of Johannesburg zit een uniek bezoek aan de townships in de prijs inbegrepen, net zoals dat mooie arty hotelletje in een veilige buitenwijk waar verder geen toerist komt. Zo speelde ik de alom geroemde spelletjes “Do what I do” en “How many hamburgers did you eat?” met een paar straatkinderen in Soweto, een wijk waar ik anders nooit zou gekomen zijn. In Soweto wandelde ik hier ook door de enige straat ter wereld die twee Nobelprijslaureaten huisvestte. Go Mandela en Tutu!

Zo speelde ik de alom geroemde spelletjes “Do what I do” en “How many hamburgers did you eat?” met een paar straatkinderen in Soweto

Kilroy regelt alle transfers naar je projectwerk, helpen je met het papierwerk en staan goed in contact met de overkoepelende vrijwilligersorganisatie van Zuid-Afrika. Ze zijn ook het perfecte argument om ouders te overtuigen voor zij-die-niet-alleen-mogen-vertrekken-voor-zo-lang-en-naar-zo-ver van mama en papa met een veel te bang hart. Yup, Kilroy krijgt een dikke 9,5 op 10 van mij, kersvers reisagency jurist. Een tien krijg je enkel indien er ook een streepje naakt te zien is. 

Waarom je moet betalen om vrijwilligerswerk te doen in Zuid-Afrika?

Je betaalt een prijs per week om vrijwilligerswerk te doen. Klinkt een beetje raar, maar eigenlijk is het vrij normaal. Je krijgt onderdak in een arm land, er wordt lekker voor je gekookt en de organisatie waar je in terecht komt krijgt ook nul nada niets steun van de overheid. Ze moeten het allemaal maar zelf zien te rooien: van medicijnen kopen voor kinderen of dieren tot kleurpotloden en papier. Daarnaast zorgt onderhoud en vast personeel bij elk vrijwilligersproject ook voor een serieuze vaste kost. Elk project is afhankelijk van donaties en bijdragen van vrijwilligers. Zit je krap bij kas maar wil je toch het verschil maken? Hoor dan eens voor een langetermijnstage als vaste long-term vrijwilliger, waarbij je gratis kan meedraaien op het project. Al raad ik wel aan eerst het project op korte termijn te leren kennen en er eventueel een paar uit te proberen, alvorens je je verbindt voor een langere periode.

Ik zit nu thuis terwijl Manchester City speelt tegen het Eden-loze Chelsea. Ik denk aan mijn gesprek met Zazu die ene ochtend. Het is echt niet eerlijk dat de regen hier met bakken uit de lucht valt. Zuid-Afrika, mijn hartje loopt over.